سازه درختی با فرم مشابه درخت، نوع خاصی از سازه‌های کششی است که از ساختار طبیعی درخت الهام‌گرفته است.
این سازه یا به عبارتی سازه چادری معمولاً برای ایجاد سایه در فضاهای باز استفاده می‌شود. این نوع سازه‌ها عملکرد قوی و زیباشناسی خاص خود را دارد.
پروژه طراحی و اجرای سازه پارچه ای با فرم درختی
محل اجرا: تهران مجموعه کاخ ورسای
کارفرما جناب آقای مهندس فرهانی
مجری شرکت سازه پارچه ای افرا
مساحت 400 متر مربع
پروژه حاضر با هدف ایجاد فضایی سایه‌دار، زیبا و کاربردی در محوطه تالار طراحی و اجرا شده است. استفاده از فرم‌های الهام‌گرفته از طبیعت، به‌ویژه درخت، محور اصلی طراحی این سازه‌ها بوده و ترکیبی چشم‌نواز از سازه‌های فلزی و پوشش‌های پارچه‌ای کششی را پدید آورده است.
ساخت و نصب اسکلت فلزی
در فاز نخست، اسکلت فلزی سازه‌ها با دقت مهندسی بالا اجرا شد. هر سازه متشکل از ستون‌های فلزی مرکزی و شاخه‌های منشعب به‌صورت شش‌ضلعی است که فرمی شبیه به تاج درخت را تداعی می‌کند.
تصویر زیر نمونه‌ای از اجرای این مرحله را نمایش می‌دهد، جایی که بازوهای فلزی در حال نصب هستند و جرثقیل در حال جانمایی نهایی اجزا است.
نصب غشاء پارچه‌ای کششی
در مرحله بعد، پوشش پارچه‌ای از جنس PVC مقاوم در برابر نور خورشید و رطوبت، با دقت بالا بر روی سازه‌ها نصب شد. طراحی پارچه‌ها به گونه‌ای انجام شده که مسیر خروج آب باران در مرکز هر سازه تعبیه شده تا از تجمع آب جلوگیری شود.
در تصویر زیر، جزئیات نصب پارچه‌ها و اتصال آن‌ها به ساختار فلزی از نمای نزدیک قابل مشاهده است:
نمای کامل پروژه پس از اجرا
پس از تکمیل نصب پوشش‌ها، نمای کلی پروژه به شکل هماهنگ و منظم در کنار مسیرهای پیاده‌رو، فضای سبز و آب‌نما به بهره‌برداری رسید. فضای ایجاد شده مناسب استفاده در پارک‌ها، محوطه‌های نمایشگاهی و مسیرهای تفریحی است.
تصویر هوایی زیر، ترکیب معماری و منظر این پروژه را به‌خوبی نمایش می‌دهد:
نمای نزدیک از فرم معماری سازه
فرم سازه که به شکل گل یا درخت باز طراحی شده، علاوه بر زیبایی، عملکرد سایه‌زایی بسیار خوبی را فراهم کرده است. در طراحی این فرم، اصول سازه‌های کششی و زیبایی‌شناسی معماری به‌خوبی ترکیب شده‌اند.
تصویر نمای نزدیک از سازه تکمیل‌شده:
تعریف سازه چادری درختی:
سازه‌ای کششی است که ستون‌های آن نقش تنه درخت را دارند، و پوشش چادری که به کمک کابل‌ها یا بازوهای فلزی کشیده شده، شبیه به شاخه‌ها و برگ‌ها عمل می‌کند و سایه ایجاد می‌کند.
اجزای اصلی:
1. ستون مرکزی
– معمولاً یک ستون فلزی بلند با چند انشعاب در بالا
– ممکن است فرم انشعابات آن مانند شاخه درخت طراحی شود.
2. کابل‌های کششی یا بازوهای فلزی
– برای نگهداری پارچه در وضعیت کششی و پایدار
3. پوشش چادری (غشاء)
– از متریالی مثل پارچه PVC، پارچهHDPE یا پارچه ETFE ساخته می‌شود.
– مقاوم در برابر UV، باد و باران
4. اتصالات و فونداسیون
– برای تثبیت سازه و انتقال بارها به زمین
مزایای سازه چادری درختی:
– زیبایی و معماری خاص
– عملکرد عالی در برابر عوامل محیطی
– مناسب برای فضاهای سبز، پارک‌ها، مراکز تجاری، آمفی‌تئاترها
– نصب سریع و نگهداری آسان
– امکان نورپردازی زیبا در شب
کاربردها:
– آلاچیق‌ها و سایه‌بان‌های پارک‌ها
– سقف ورودی‌ها و محوطه‌های انتظار
– کافه‌های فضای باز
– محوطه مدارس یا بیمارستان‌ها
– نمایشگاه‌های موقت یا دائمی
نتیجه‌گیری
پروژه حاضر نمونه‌ای موفق از ادغام طراحی معمارانه با عملکرد سازه‌ای است. انتخاب فرم درختی به‌عنوان المان اصلی، نه‌تنها زیبایی طبیعی را به محیط وارد کرده بلکه عملکرد مناسبی در ایجاد سایه و پناه نیز فراهم آورده است.
